Συνηθισμένος από τους Έλληνες επίσημους, έψαχνα να δω συνοδείες οχημάτων, φύλακες και άνδρες προσωπικής ασφάλειας μέχρι ή μέσα στο επταθέσιο νοικιασμένο αεροπλάνο που μετέφερε στην Αθήνα στις 8 Φεβρουαρίου τον πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου και Πρόεδρο του Ευρωγκρούπ κ. Jean Claude Junker, συνοδευόμενο από τη Διπλωματική του Σύμβουλο κα J. Backes, τον κυβερνητικό εκπρόσωπο k. Guy Schuller, τον αντιπρύτανη του Λουξεμβούργιου Πανεπιστημίου κ. Frank Leprevost και τον υπογράφοντα ανταποκριτή του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ Κώστα Καλφέλη.
Σε ένα κλίμα αμέτρητης εξοικείωσης προς όλους μας η τρίωρη πτήση Λουξεμβούργου - Αθήνας πρόσφερε μοναδικές ευκαιρίες να ξαναβρεί κανείς την απλότητα μιας πολυσύνθετης αλλά χαρισματικής προσωπικότητας, ενημερωμένης βαθύτατα «επί παντός επιστητού» με τα οποία θα ασχοληθούμε προσεχώς.. Τελευταία του φιλοφροσύνη στο αεροσκάφος:
-Στην πατρίδα σου έχει ήλιο και ζέστη, εγώ θ΄ αφήσω το παλτό μου εδώ. Δεν το αφήνεις κι εσύ;
Αλλά η είδηση και η έκπληξη δεν προήλθε από τη συνεργασία με τον Έλληνα ομόλογό του και τον Υπουργό μας της Οικονομίας. Προήλθε από την εκπληκτική διαπίστωση μίας εξαιρετικά φιλελληνικής προσωπικότητας, που παρουσίασε στις λίγες ώρες της στην Ελλάδα τη διαδική υπόσταση του πολιτικού και της ανθρώπινης πνευματικής και ψυχικής υφής του, που τεκμαίρεται από το λόγο του στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών..
Απόδοση Κώστα Καλφέλη
Απευθυνόμενος στην κατάμεστη αίθουσα τελετών του πρώτου ελληνικού Πανεπιστημίου στην Πλάκα, που είχε κατακλυσθεί από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου, σχεδόν τη μισή Κυβέρνηση, τον πρώην Πρέοδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο, προσωπικότητες του επιστημονικού και πολιτικού κόσμου κ.α., ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και Πρόεδρος του Ευρωγκρούπ κ. Jean Claude Junker, μετά την απονομή του τίτλου του Επίτιμου Διδάκτορα της Νομικής Σχολής, εξεφώνησε ένα μνημειώδη λόγο, που ανέπτυξε αυτοσχεδιάζοντας επί τόπου αλλά που αποτελεί αναμφισβήτητα φάρο για Έλληνες και φιλέλληνες. Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ κατ’ αποκλειστικότητα από όλο τον ελληνικό και ξένο Τύπο, δημοσιεύει πρώτος σήμερα το πλήρες περιεχόμενό του.
Η ομιλία Γιούνκερ
Αγαπητοί φίλοι,
Ευχαριστώ τους αξιότιμους συγκλητικούς που πριν λίγο έκαναν ένα πρόωρο έπαινο για το πρόσωπό μου και την παρουσίασαν την πορεία μου. Είμαι – αν και έχω λάβει αλλού και άλλες τιμητικές διακρίσεις – ιδιαίτερα υπερήφανος διότι μου απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορα του Πανεπιστημίου σας, το οποίο δεν είναι ένα οποιοδήποτε πανεπιστήμιο, αλλά το Εθνικό Πανεπιστήμιό σας, που η παγκόσμια φήμη του είναι τεράστια.
Κατά την πτήση μου από Λουξεμβούργο στην Αθήνα – προσπαθώντας να εξοικειωθώ λίγο περισσότερο μ’ αυτά που ονομάζουν οι Υπουργοί Οικονομικών «βασικά δεδομένα» του Πανεπιστημίου σας, διαπίστωσα ότι στο Πανεπιστήμιο Αθηνών σπουδάζουν 20.000 φοιτητές και υπάρχουν 2.200 καθηγητές και συνειδητοποίησα ότι στο νέο Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου, που ιδρύθηκε παρά τη θέλησή μου πριν 4 χρόνια, υπάρχουν 5.000 φοιτητές και 500 καθηγητές. Πρόσεξα, επίσης, ότι υπάρχουν 28 Έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν στο Λουξεμβούργο και δεν υπάρχει ούτε ένας από το Λουξεμβούργο που να σπουδάζει στην Αθήνα. Και αντιλήφθηκα ότι στο Λουξεμβούργο, λοιπόν, στους 2,8 Έλληνες φοιτητές υπάρχει ένας διδάσκων, ενώ στην Αθήνα για 0,0 Λουξεμβούργιους φοιτητές προσφέρονται 2.200 καθηγητές, που σαφώς αποδεικνύει, αγαπητέ μου υπουργέ των Οικονομικών, ότι από τη μια χώρα στην άλλη υπάρχει μέγαλη διαφορά στην οργάνωση Ανθρωπίνων Πόρων.
Πρέπει να σας πω, εξοχότατοι, αγαπητοί φίλοι, ότι για εμάς, τους άλλους Ευρωπαίους, τους Λουξεμβούργιους, η Αθήνα δεν είναι μία οποιαδήποτε πόλη. Γιατί ποτέδεν επισκεπτόμαστε την Αθήνα όπως θα επισκεπτόμασταν κάποια άλλη ευρωπαϊκή πόλη, γιατί άμεσα ή έμμεσα, είμαστε όλοι κατά κάποιο τρόπο απόγονοι των «πατέρων» της Αθήνας, συνεπώς, είμαστε όλοι υπόχρεοι του ελληνικού πολιτισμού που οικοδομήθηκε στο πέρασμα των αιώνων, σιγά σιγά, ανάμεσα από τραντάγματα, απότομα άλματα, τεράστια διαβήματα, και έφθασε την ανακάλυψη του ορθολογισμού, ο οποίος επέτρεψε στον πολιτισμό μας να αποκαλείται «δυτικός» και να διακρίνεται από τους άλλους. Μου αρέσει και πιστεύω στην ελληνική ανακάλυψη του ορθολογισμού, επειδή πιστεύω ότι και η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι μια υπόθεση ορθολογική. Αλλά δεν είναι μόνον ορθολογική, είναι επίσης συναισθηματική, είναι του μυαλού αλλά και της καρδιάς, και πρέπει να έχει κανείς και τα δύο για να καταλάβει όλες τις διαστάσεις της Ευρώπης.
Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ
Η συμβολή της Ελλάδας στον πολιτισμό που υπήρξε και σ’ αυτόν που υπάρχει είναι τεράστια και η συμβολή του αξιότιμου Πανεπιστημίου σας στην ευρωπαϊκή σκέψη δεν είναι μικρότερη. Λέγω Πανεπιστήμιό "σας", αλλά από σήμερα θα πρέπει να λέγω πανεπιστήμιό "μας", διότι ξαναδιαβάζοντας τις επιδόσεις του, ξαναθυμήθηκα τον εμπλουτισμό που πρόσφερε στον ευρωπαϊκό διαλογισμό, και ξαναδιάβασα - ενώ το γνώριζα ήδη - ότι η συμβολή του πανεπιστημίου, των καθηγητών και των φοιτητών του ήταν ανεκτίμητη και τεράστια όταν επρόκειτο για τον τερματισμό του φοβερού καθεστώτος της χούντας των συνταγματαρχών – το οποίο όντας νεαρός παρακολούθησα από μακριά. Οι καθηγητές και οι φοιτητές του ειδικά, είχαν το θάρος να πούνε ΟΧΙ στην κυριαρχία τους, αρνούμενοι τη σωματική βία, την ηθική και την πνευματική βία και εναντιώθηκαν ανοιχτά και θαρραλέα στην δικτατορία.
Πνευματική ελευθερία σημαίνει να έχεις την ικανότητα, τη δύναμη να πεις όχι, και οι καθηγητές και φοιτητές αυτού του Πανεπιστημίο, είπαν όχι σε μια στιγμή που σίγουρα θα ήταν πολύ πιο εύκολο να πούνε "ναι", όπως έκαναν πολλοί άλλοι.
Με τον τρόπο αυτό, οι καθηγητές - κάποιοι από τους οποίους έγιναν υπουργοί και βουλευτές αργότερα - και οι φοιτητές αυτού του πανεπιστημίου, συνεχίσανε με την ίδια δέσμευση τις ζωές τους, πιστοί στο μήνυμά τους, που συμφωνεί με την πρώτη φράση της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας, που ο αξιότιμος κ. καθηγητής είχε την λεπτότητα να τονίσει στην ομιλία του για το προσωπό μου. Ηθελα να τον ευχαριστήσω γιατί εκφράστηκε με σωστά λόγια αν και μερικά ήταν - σε κάποια σημεία - υπερβολικά για μένα και, γενικά, κύριε καθηγητά, χρησιμοποιήσατε για μένα μεγάλη διανοητική ευγένεια, γεγονός που με τιμά βαθύτατα.
Έτσι αισθάνομαι να βρίσκομαι σε ιδιαίτερη επικοινωνία με αυτό το Πανεπιστήμιο και με το ελληνικό έθνος. Ελλάδα: λέξη που λέμε πολύ συχνά, αλλά έχουμε ξεχάσει τι σημαίνει στην πραγματικότητα αυτή η αναφορά, έχουμε ξεχάσει ότι αυτή η χώρα έχει εφεύρει, τολμώ να πω, κάθε λιθάρι της δημοκρατίας. Μια δημοκρατία την οποία υπερασπίστηκαν και οι καθηγητές και οι φοιτητές αυτού του πανεπιστημίου, αψηφώντας απειλές και κινδύνους.
Η ΣΥΛΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
Η Ελλάδα, εκείνων που προηγήθηκαν, αλλά και αυτών που τη συνεχίζουν έχει ανακαλύψει τη Δημοκρατία και έχει εφεύρει το κράτος Δικαίου. Όποιος συλλογίζεται την ανθρώπινη ύπαρξη, την τύχη και τη μοίρα του ανθρώπου, είναι αυτός που αγαπά τους άλλους, δηλαδή που αγαπά τους συνανθρώπους του, είναι αυτός που αγαπά το δίκαιο, δηλαδή που αγαπά τους κανόνες του ρυθμιστικού μέτρου. Αλλά τα δύο αυτά είναι αδιαχώριστα: δέν μπορεί κανείς να αγαπά τους ανθρώπους χωρίς να αγαπά το δίκαιο, και θα είναι χείριστος ο νομοθέτης εάν αγαπά το Δίκαιο χωρίς να αγαπά τους ανθρώπους.
Έτσι είναι φυσικό, ότι εγώ που αγαπώ τους ανθρώπους – αν και αυτό δεν το αντιλαμβάνονται πάντα -– που αγαπώ τους άλλους, αγαπώ το Δίκαιο και αγαπώ το ρυθμιστικό μέτρο που επιβάλλεται στην οργάνωση της Πολιτείας και αισθάνομαι Έλληνας, αισθάνομαι Ευρωπαίος... Γιατί η Ελλάδα και η Ευρώπη, όπως είπε ο Pascal, είναι πράγματα που πάνε μαζί, που ταιριάζουν απόλυτα. Ο Pascal τα αποκάλεσε "πράγματα" – Όχι. Πρόκειται για ζωντανά όντα που συμβαδίζουν και πράγματι πηγαίνουν μαζί. Κατά συνέπεια επειδή αγαπώ τους ανθρώπους, το κράτος δικαίου, τα πράγματα που βέβαια ταιριάζουν μεταξύ τους, επειδή αισθάνομαι Έλληνας, αισθάνομαι Ευρωπαίος, και είναι αυτονόητο ότι τώρα είμαι και – ίσως δεν θα μπορούσε να είχε γίνει αλλιώς - Επίτιμος Διδάκτωρ αυτού του Πανεπιστημίου. Τίτλος που με τιμά ιδιαίτερα και με κάνει υπερήφανο. (χειροκροτήματα). Οι Ιησουίτες αποκαλούν τέτοιου είδους συλλογισμό σαν «λογικό σκεπτικισμό», που αυτό θα σήμαινε λοιπόν ότι εγώ πήρα αυτή τη βράβευση διότι κατά τους νόμους που επικαλεσθήκατε, την είχατε συμπεριλάβει στον ήδη από καιρού συντεταγμένο κανονισμό του Πανεπιστημίου σας. Πιστέψετε με, με κάνατε να αισθάνομαι πολύ περήφανος.
Η ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑΔΑ
Σας μίλησα, αγαπητοί φίλοι μου, για την Ελλάδα που υπήρξε και που προκαλεί το θαυμασμό ανά τους αιώνες. Θέλω να σας μιλήσω επίσης και για την σημερινή Ελλάδα, όπως είναι τώρα. Η Ελλάδα, για να το πούμε με δύο λέξεις που συνοψίζουν όλα τα επιχείρηματα και μια σειρά από διαρθρωμένες σκέψεις, έχει και θα έχει τη θέση της στην Ευρώπη, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα. Και, βεβαίως, η Ελλάδα έχει και θα έχει τη θέση της εντός της Ευρωζώνης, παρά τις όσες σημερινές δυσκολίες.
Η Ελλάδα είναι μια εποικοδομητική μηχανή του μέλλοντος της Ευρώπης, διότι, εκτός των πολλών ιδιοτήτων της, έχει και μια ιδιαιτερότητα που δεν έχει καμία άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα είναι «ο πλέον ειδικός» στο χώρο των Βαλκανίων. Πετώντας πάνω από τα Βαλκάνια σκεφτόμουν για άλλη μια φορά: Ποιος γνωρίζει καλύτερα από την Ελλάδα την πολυπλοκότητα της πολυτάραχης περιοχής των Βαλκανίων; Ποιος γνωρίζει καλύτερα από την Ελλάδα την Αλβανία, μια χώρα με τεράστιες δυσκολίες, που σήμερα φαίνονται ανυπέρβλητες; Ποιος γνωρίζει καλύτερα από την Ελλάδα την άλλη πλευρά της Μεσογείου, όπου συναντά κανείς την Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Τυνησία, όπου οι περισσότερες κυβερνήσεις τους «αποδεικνύονται» να ήταν οι «μεγάλοι ειδικοί», που όμως δεν πρόβλεπαν τις εξεγέρσεις που εκδηλώνονται σήμερα; Ενώ η Ελλάδα από την απέναντι όχθη της Μεσογείου έχει διαφορετική και «πιο αναπτυγμένη ακοή» όταν πρόκειται για τα Βαλκάνια, για την Αλβανία, για την άλλη πλευρά της Μεσογείου, από όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες μαζί.
Είναι η Ελλάδα που βλέπει την Τουρκία και το τουρκόφωνο στοιχείο με διαφορετικά μάτια και ακούει με διαφορετικά αυτιά, και που επέτυχε να αναπτύξει μια βαθιά γνώση, που όλοι οι άλλοι Ευρωπαίοι δεν θα έχουν ποτέ.
H Ελλάδα, λοιπόν, που είναι «οικοδόμος», που είναι κινητήρια δύναμη, έχει επίσης την προνομιακή θέση του παρατηρητή και του εξέχοντα πληροφοριοδότη των άλλων ευρωπαϊκών χωρών για τις περιοχές της Ευρώπης που γειτονεύουν ή που υπάρχουν στην άλλη ακτή της Μεσογείου, και οι οποίες ρίχνουν τις ματιές τους με μεγάλες ελπίδες και ιδιαίτερο ενθουσιασμό στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ, ΠΛΑΤΩΝ ΑΛΛΑ
ΚΑΙ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΛΙΝΑ
Η Ελλάδα έχει τη θέση της στην Ευρώπη χάρη σε σας που είστε εδώ, χάρη σ’ αυτούς που σας έχουν αναθέσει να τους εκπροσωπείτε, χάρη στον Πλάτωνα και στο Σωκράτη. Αλλά ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να «παίζουν σε δεύτερη κατηγορία» στην Ευρώπη, η θέση τους είναι στη πρώτη κατηγορία, όπως επίσης είναι στην πρώτη και η θέση των σύγχρονων Ελλήνων.
Πρέπει να γνωρίζετε ότι και εγώ έχω σπουδάσει αρχαία ελληνικά - αλλά μόνο για έξι μήνες, μετά τα εγκατέλειψα και επέλεξα τα λατινικά , που ήταν πιο εύκολα από τα αρχαία ελληνικά. Για να σπουδάσει κανείς νομικά, για τα οποία προοριζόμουν, η διδασκαλία των λατινικών είναι πιο προσιτή και βοηθά στην ορθή κατανόηση των φράσεων που έστησαν την αρχιτεκτονική του Ρωμαϊκού Δικαίου και όλων των Δικαίων που ακολούθησαν. Αλλά για τους περισσότερους της γενιάς μου, ήταν η Ελλάδα, ήταν ο Πλάτωνας, ήταν ο Σωκράτης, ο Θουκυδίδης, ο Σόλων και όλοι οι άλλοι... αλλά ήταν επίσης ο Μίκης Θεοδωράκης, η Μελίνα Μερκούρη - στην κηδεία της οποίας παρaβρέθηκα τότε σαν νέος Υπουργός Εργασίας που συμμετείχε σε μια άτυπη συνάντηση υπουργών στην Αθήνα - ήταν και η Νανά Μούσχουρη...
Καλά, δεν τα προσπαθήσω να παραλληλίσω – για να μην ενοχλήσω – τους μεγάλους προγόνους του ελληνικού στοχασμού με εκείνους που τον μεταφράζουν σε άλλες λέξεις και με διαφορετικές μελωδίες σε μια σύγχρονο γλώσσα, αλλά να ξέρετε ότι για εμάς, τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, που ζουν απομακρυσμένοι από την Ελλάδα, χωρισμένοι απ’ αυτήν, με ανάμεσά μας εκείνη την περίπλοκη περιοχή των Βαλκανίων, την οποία νομίζω ότι θα πρέπει να την εντάξουμε στο σύνολο και στη σφαίρα της αλληλεγγύης και της ευρωπαϊκής ειρήνης , όπως και η σύγχρονη Ελλάδα επέτυχε.
Θα πρέπει λοιπόν να γνωρίζετε ότι και η σύγχρονη Ελλάδα μας συγκινεί εξ ίσου δυνατά όπως και η αρχαία, για όλους τους λόγους που μόλις ανέφερα και πολλούς άλλους.
Και, φυσικά, η θέση της Ελλάδας, το φυσικό της περιβάλλον, η φυσική και ζωντανή της αύρα βρίσκεται μέσα στο πλαίσιο της ευρωζώνης. Εγώ πάντα ήμουν σε αντίθεση με εκείνους – θα έπρεπε να πω με τους ηλίθιους – που πρότειναν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να εγκαταλείψει την ευρωζώνη. Αλλά, αγαπητοί μου φίλοι, η Ευρώπη δεν έχει κτισθεί για να εξορίζει, η Ευρώπη έχει φτιαχτεί για να ενσωματώνει και η Ελλάδα μπόρεσε να ενταχτεί στην Ε.Ε. μετά από άπειρες περιπέτειες, μετά από μία περίοδο δικτατορίας από τις πιο σκληρές. Μπόρεσε να ενταχτεί στην Ευρωζώνη, με δεδομένα μερικές φορές αμφισβητούμενα, και κατά συνέπεια πρέπει να είναι και θα είναι μέλος αυτής της ζώνης, η οποία οργανώνει την τομή ανάμεσα στη σταθερότητα εκείνων που μερικές φορές έσφαλαν και της αλληλεγγύης εκείνων που βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση, λόγω πολλών «θετικών ατυχημάτων» της ιστορίας τους.
ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ, ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ
ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
Συνηγορώ πάντα – αγαπητέ μου φίλε Γιώργο - και ο Υπουργός των Οικονομικών το γνωρίζει πολύ καλά – για τη σταθερότητα. Δεν υπάρχει μέλλον και δεν υπάρχει επιβίωση για την ευρωζώνη, αν εκείνοι που ήταν λιγότερο αποτελεσματικοί στην ανταγωνιστικότητα και στη δημοσιονομική εξυγίανση δεν στηρίζονται ψυχή και σώμα στην σταθερότητα. Για τη δημοσιονομική εξυγίανση δεν υπάρχει εναλλακτική λύση ούτε άλλη επιλογή και το γεγονός ότι εκείνοι που είναι λιγότερο ισχυροί είναι προφανές ότι πρέπει να προσπαθούν δυνατά στην αναζήτηση μιας καλύτερα διαρθρωμένης ανταγωνιστικότητας.
Πράγματι, πριν από 2.300 χρόνια ο Θουκυδίδης είπε ότι η ιστορία είναι μια αιώνια επανάληψη. Το παρελθόν θα πρέπει να χρησιμεύσει σαν μάθημα για το παρόν και τα λάθη του παρελθόντος μπορούν να αποφευχθούν. Ας ήταν όλοι οι Έλληνες του σήμερα όπως ο Θουκυδίδης και ας περισκέφτονταν στη διδασκαλία αυτή που κληροδότησε ένα από τα μεγαλύτερα πνεύματα που υπήρξαν ποτέ.
Αλλά είναι σαφές ότι η σταθερότητα που εφαρμόζεται από εκείνους που φαίνονται να είναι οι πιο ανίσχυροι, ενώ στη πραγματικότητα είναι ισχυροί στην ιστορία τους και το παρελθόν τους είναι εγγύηση για ένα λαμπρό μέλλον – ότι στην απαίτηση αυτή της σταθερότητας αντιστοιχεί και μια άλλη απαίτηση, εξίσου ισχυρή, που είναι αυτή της αλληλεγγύης. Και η Ελλάδα, για το τι ήταν, για το τι είναι και για το τι μπορεί να αξίζει, χωρίς καμία αμφιβολία, αξίζει αυτή την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.
Πρέπει όλοι, εσείς οι Έλληνες, εμείς οι Λουξεμβουργιανοί, όλοι οι Ευρωπαίοι να μάθουμε να διαχειριζόμαστε με τρόπο συλλογικό και αλληλέγγυο το ενιαίο νόμισμά μας. Απαίτηση απόλυτη στην οποία αναφέρθηκα όταν μίλησα για την σωστή τομή που θα πρέπει να βρεθεί ανάμεσα στην σταθερότητα και στην αλληλεγγύη.
Το να είσαι μέλος της ευρωζώνης επιβάλλει σημαντικές υποχρεώσεις σε εκείνους που μοιράζονται το ενιαίο νόμισμα και συνεπώς πρέπει να υπάρχει όχι μόνο τυπικά αλλά μία αληθινή και απόλυτη συναίνεση, που απορρέει από την ένταξη στην ευρωζώνη.
Και όταν συζητάμε για την τομή μεταξύ της σταθερότητας των μεν και της αλληλεγγύης των δε - και η σημερινή σταθερότητά τους μπορεί να μετατραπεί αύριο σε απαίτηση σταθερότητας των δε, όπως και η σημερινή αλληλεγγύη των μεν μπορεί να μετατραπεί αύριο σε ανάγκη αλληλεγγύης των δε – θα πρέπει πάντα να εξασφαλίσουμε ότι όλοι στην Ευρώπη σέβονται την αξιοπρέπεια των λαών.
Έχω λυπηθεί πολύ, όταν προκειμένου για την Ελλάδα, μερικοί έχουν ξεχάσει την ανάγκη της αξιοπρέπειας που επιβάλλεται στον κάθε άνθρωπο που καταλαβαίνει και κατανοεί στο σύνολό της την ταυτότητα και την πραγματική διάσταση της χώρας αυτής.
Κατά περίεργο τρόπο, μετά από τόσα μαρτύρια στην Ευρώπη, μετά από τόσους σπαραγμούς στην ήπειρο αυτή, δεν έχουμε μάθει ακόμα να σεβόμαστε την αξιοπρέπεια των άλλων, μήπως με εξαίρεση το Λουξεμβούργο, το οποίο δεν έχει πολεμικό παρελθόν, ενώ υπήρξε θύμα της σύγκρουσης των άλλων. Αλλά αυτός ο σεβασμός στην αξιοπρέπεια απαιτεί να μιλάμε για την Ελλάδα με όλη τη συγκράτηση που η ιστορία και η εξέλιξη του ελληνικού κράτους επιβάλλει σε κάθε παρατηρητή.
ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΑΦΟΥΝ ΤΑ ΕΛΓΙΝΕΙΑ
Θα ήθελα, ανεξάρτητα από τις επιβαρυντικές θεωρίες γύρω από το ευρώ, να σας πω ότι η αξιοπρέπεια του ελληνικού έθνους απαιτεί για παράδειγμα, ότι οι Βρετανοί φίλοι πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα τα ανάγλυφα και τα άλλα αρχαιολογικά στοιχεία που ανήκουν σε αυτό το έθνος και τα οποία δεν μπορούν υπό κανέναν όρο και με κανένα δικαίωμα να έχουν οικειοποιηθεί άλλοι. Εύχομαι στο όνομα του σεβασμού της αξιοπρέπειας του ελληνικού έθνους, να σας επιστραφεί ότι σας ανήκει. Τα αιώνια ελληνικά μνημεία είναι και δικά μας μνημεία και θα ήθελα από το βάθος της καρδιάς μου να ξαναγίνουν εδώ ακέραια και γι’ αυτό ελπίζω ότι οι Βρετανοί φίλοι θα δώσουν δείγμα όχι γενναιοδωρίας αλλά δικαιοσύνης και θα επιστρέψουν στο ελληνικό έθνος αυτά που σε ουδεμία περίπτωση ανήκουν στο βρετανικό έθνος.
Έτσι, αυτός ο χορός, αυτό το ταγκό, αυτό το μείγμα, αυτή η τομή μεταξύ σταθερότητας και αλληλεγγύης, θα πρέπει να εφαρμόζεται, πιστεύω, σε όλους τους τομείς. Γιατί είναι πολύ εύκολο να πει κανείς ότι είναι Ευρωπαίος όταν όλα πάνε καλά, όταν δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και όλοι αγκαλιάζονται και βλέπουμε ατελείωτες πομπές και μακρινές ακολουθίες από «φίλους» της Ευρώπης.
Αλλά όταν κάποιος δεν πάει καλά ή βρίσκεται σε δυσκολίες, τότε θα πρέπει να δείξουμε τι σημαίνουν πραγματικά η αλληλεγγύη και η ευρωπαϊκή συνείδηση.
Και, χωρίς να αναμειχθώ στο σύνολο των προβλημάτων σας, τα οποία γνωρίζω λεπτομερώς γιατί μου αρέσουν οι Έλληνες και μου αρέσει αυτό το πάθος που έχει η Ελλάδα, ένα πάθος που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο μαρτύριο γιατί αναζητεί διέξοδο στα προβλήματα, θα ήθελα να πω ότι, ναι, οι θυσίες που απαιτούνται από τους Έλληνες – και ειδικά από τους πιο φτωχούς, από τους πιο απλούς Έλληνες, οι οποίοι βέβαια δεν είναι λιγότερα ευφυείς από τους πλούσιους – θα ήθελα να πω στους Έλληνες φίλους μου ότι, ναι, αξίζουν τον κόπο.
Μπορούμε να διαπραγματευόμαστε τις λεπτομέρειες σκληρών μέτρων, αλλά οι Έλληνες του σήμερα θα πρέπει να γνωρίζουν ότι κτίζουν τώρα το μέλλον των παιδιών τους. Αν συνεχίσουμε σαν να μην είχε συμβεί τίποτε, αν δεν αντιδράσουμε, αν δεν παγιώσουμε τώρα, το μέλλον της ελληνικής νεολαίας θα είναι ακόμα πιο δύσκολο από την πραγματικότητα των Ελλήνων σήμερα, και ως εκ τούτου αποτελεί καθήκον της παρούσας γενιάς να εξασφαλίσει την ευημερία και την ευτυχία της γενιάς που έρχεται.
ΑΝΑΓΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
Αλλά αυτό πρέπει να γίνει με μια οξεία αίσθηση κοινωνικής δικαιοσύνης. Αν είμαστε απρόσεκτοι στην κοινωνική συνοχή όταν πρόκειται να την διατηρήσουμε ζωντανή και να την κάνουμε μία πραγματικότητα που διαρκεί, τότε κινδυνεύουμε να χάσουμε τα πάντα. Και λέγω μαζί με τον Σόλωνα ότι το κράτος δικαίου, δηλαδή ο κανόνας που επιβάλλεται σε όλους, πρέπει να είναι δίκαια κατανεμημένος. Ο Σόλων, ο οποίος έχει συντάξει ίσιους νόμους για ευγενείς και για απλούς ανθρώπους θέσπισε μία «δίκαια Δικαιοσύνη». Άρα θα πρέπει να εφαρμόζεται σε κάθε πράξη της ζωής η δίκαια Δικαιοσυνη, δηλαδή, μια κοινωνική ισότητα που να διασφαλίζει τη συνέπεια και τη συνοχή μιας κοινωνίας, που θα θεμελιώνει ότι οι προσπάθειες του σήμερα δεν θεωρούνται σαν μια απαίτηση του παρόντος αλλά σαν μία αποδοχή που θα διασφαλίζει την ευτυχία των μελλοντικών γενεών.
Και πιστεύω ακράδαντα ότι ούτε για τους Έλληνες, ούτε και για όλους τους άλλους που κατοικούν την ήπειρό μας, δεν θα υπάρξει ευτυχία αν δεν διατηρήσουμε ζωντανό το ευρωπαϊκό όραμα.
Πιστεύουμε πάντα ότι σήμερα είναι πιο δύσκολο να συνηγορεί κανείς για την υπόθεση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Εκείνοι που το 1945 επέστρεψαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, βασανισμένοι, ταλαιπωρημένοι, χτυπημένοι, ετοιμοθάνατοι και εκείνοι που επέστρεψαν από τα πεδία μάχης και που είδαν τον θάνατο στα μάτια, είχαν πολύ περισσότερες δυσκολίες να φανταστούν τη φράση «ποτέ ξανά πόλεμος" και ότι θα μπορούσε να γίνει όχι μόνο ένα μεταπολεμικό σύνθημα ή μια προσευχή αλλά ένα πραγματικό πολιτικό πρόγραμμα. Αυτό το πολιτικό πρόγραμμα που υιοθέτησαν οι πατέρες της Ευρώπης, άλλοι μέσα από τη φυλακή, άλλοι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, άλλοι ζώντας στην απόλυτη φτώχεια ή στην πιο βαθιά απελπισία. Αυτή η προσευχή, αυτή η σύλληψη του να θέλουν πάση θυσία να πραγματοποιήσουν «μια ενωμένη Ευρώπη» για να περιοριστεί η επανάληψη των λανθασμένων πράξεων του παρελθόντος, έγινε ισχυρό πολιτικό πρόγραμμα που φέρει τα θετικά του αποτελέσματα μέχρι σήμερα.
Οι άνδρες και οι γυναίκες της γενιάς μου δεν έχουν δώσει τίποτα στην Ευρώπη. Τίποτα απολύτως. Έχουμε κληρονομήσει από την Ευρώπη. Ναι, εγώ και μερικοί άλλοι που βρίσκονται εδώ, βοήθησαν κατά κάποιο τρόπο ώστε η Ευρώπη να αποκτήσει μια ενιαία αγορά και ένα ενιαίο νόμισμα. Έχω διαπραγματευτεί το ενιαίο όπλο... γιατί είμαι παλαιός, είμαι ένας παλαίμαχος. Είμαι υπουργός εδώ και 28 χρόνια και έχω να επιστήσω την προσοχή σας στο γεγονός ότι από καιρού σε καιρό διεξάγονται εκλογές στο Λουξεμβούργο και ότι κατά συνέπεια δεν είμαι ένας τυχαίος, αλλά έχω... πράγματι εκλεγεί και επανεκλεγεί. Προήδρευσα τη Διακυβερνητική Διάσκεψη η οποία κατέληξε στην Συνθήκη του Μάαστριχτ και στο ενιαίο νόμισμα, το ευρώ. Και λέω συχνά – αφού είμαι ο τελευταίος που υπέγραψε τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, και που εξακολουθώ να είμαι ενεργός στην πολιτική – ότι το ευρώ και εγώ είμαστε οι μόνοι επιζώντες από την Συνθήκη αυτή και αποτελεί ύψιστή μας υποχρέωση να φροντίζουμε σωστά την κληρονομιά που αυτή άφησε.
Έτσι, αντικρίζοντας αυτή την πραγματικότητα και μπροστά στην τεράστια ελπίδα που έθεσε αυτή η ήπειρος στην «Ευρώπη», θα ήθελα να τονίσω ότι δεν βλέπω την Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα. Δεν βλέπω την έννοια της Ευρώπης χωρίς την Ελλάδα, δεν βλέπω την έννοια της νομισματικής ένωσης στην Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα. Η Ελλάδα έχει την πλήρη θέση της στο πλαίσιο των δύο αυτών θεσμών που αποτελούν η Ευρωπαϊκή Ένωση και η νομισματική ζώνη που ονομάζεται ευρωζώνη. ΠΗΓΗ:taxydromos.gr
Σε ένα κλίμα αμέτρητης εξοικείωσης προς όλους μας η τρίωρη πτήση Λουξεμβούργου - Αθήνας πρόσφερε μοναδικές ευκαιρίες να ξαναβρεί κανείς την απλότητα μιας πολυσύνθετης αλλά χαρισματικής προσωπικότητας, ενημερωμένης βαθύτατα «επί παντός επιστητού» με τα οποία θα ασχοληθούμε προσεχώς.. Τελευταία του φιλοφροσύνη στο αεροσκάφος:
-Στην πατρίδα σου έχει ήλιο και ζέστη, εγώ θ΄ αφήσω το παλτό μου εδώ. Δεν το αφήνεις κι εσύ;
Αλλά η είδηση και η έκπληξη δεν προήλθε από τη συνεργασία με τον Έλληνα ομόλογό του και τον Υπουργό μας της Οικονομίας. Προήλθε από την εκπληκτική διαπίστωση μίας εξαιρετικά φιλελληνικής προσωπικότητας, που παρουσίασε στις λίγες ώρες της στην Ελλάδα τη διαδική υπόσταση του πολιτικού και της ανθρώπινης πνευματικής και ψυχικής υφής του, που τεκμαίρεται από το λόγο του στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών..
Απόδοση Κώστα Καλφέλη
Απευθυνόμενος στην κατάμεστη αίθουσα τελετών του πρώτου ελληνικού Πανεπιστημίου στην Πλάκα, που είχε κατακλυσθεί από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου, σχεδόν τη μισή Κυβέρνηση, τον πρώην Πρέοδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο, προσωπικότητες του επιστημονικού και πολιτικού κόσμου κ.α., ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και Πρόεδρος του Ευρωγκρούπ κ. Jean Claude Junker, μετά την απονομή του τίτλου του Επίτιμου Διδάκτορα της Νομικής Σχολής, εξεφώνησε ένα μνημειώδη λόγο, που ανέπτυξε αυτοσχεδιάζοντας επί τόπου αλλά που αποτελεί αναμφισβήτητα φάρο για Έλληνες και φιλέλληνες. Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ κατ’ αποκλειστικότητα από όλο τον ελληνικό και ξένο Τύπο, δημοσιεύει πρώτος σήμερα το πλήρες περιεχόμενό του.
Η ομιλία Γιούνκερ
Αγαπητοί φίλοι,
Ευχαριστώ τους αξιότιμους συγκλητικούς που πριν λίγο έκαναν ένα πρόωρο έπαινο για το πρόσωπό μου και την παρουσίασαν την πορεία μου. Είμαι – αν και έχω λάβει αλλού και άλλες τιμητικές διακρίσεις – ιδιαίτερα υπερήφανος διότι μου απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορα του Πανεπιστημίου σας, το οποίο δεν είναι ένα οποιοδήποτε πανεπιστήμιο, αλλά το Εθνικό Πανεπιστήμιό σας, που η παγκόσμια φήμη του είναι τεράστια.
Κατά την πτήση μου από Λουξεμβούργο στην Αθήνα – προσπαθώντας να εξοικειωθώ λίγο περισσότερο μ’ αυτά που ονομάζουν οι Υπουργοί Οικονομικών «βασικά δεδομένα» του Πανεπιστημίου σας, διαπίστωσα ότι στο Πανεπιστήμιο Αθηνών σπουδάζουν 20.000 φοιτητές και υπάρχουν 2.200 καθηγητές και συνειδητοποίησα ότι στο νέο Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου, που ιδρύθηκε παρά τη θέλησή μου πριν 4 χρόνια, υπάρχουν 5.000 φοιτητές και 500 καθηγητές. Πρόσεξα, επίσης, ότι υπάρχουν 28 Έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν στο Λουξεμβούργο και δεν υπάρχει ούτε ένας από το Λουξεμβούργο που να σπουδάζει στην Αθήνα. Και αντιλήφθηκα ότι στο Λουξεμβούργο, λοιπόν, στους 2,8 Έλληνες φοιτητές υπάρχει ένας διδάσκων, ενώ στην Αθήνα για 0,0 Λουξεμβούργιους φοιτητές προσφέρονται 2.200 καθηγητές, που σαφώς αποδεικνύει, αγαπητέ μου υπουργέ των Οικονομικών, ότι από τη μια χώρα στην άλλη υπάρχει μέγαλη διαφορά στην οργάνωση Ανθρωπίνων Πόρων.
Πρέπει να σας πω, εξοχότατοι, αγαπητοί φίλοι, ότι για εμάς, τους άλλους Ευρωπαίους, τους Λουξεμβούργιους, η Αθήνα δεν είναι μία οποιαδήποτε πόλη. Γιατί ποτέδεν επισκεπτόμαστε την Αθήνα όπως θα επισκεπτόμασταν κάποια άλλη ευρωπαϊκή πόλη, γιατί άμεσα ή έμμεσα, είμαστε όλοι κατά κάποιο τρόπο απόγονοι των «πατέρων» της Αθήνας, συνεπώς, είμαστε όλοι υπόχρεοι του ελληνικού πολιτισμού που οικοδομήθηκε στο πέρασμα των αιώνων, σιγά σιγά, ανάμεσα από τραντάγματα, απότομα άλματα, τεράστια διαβήματα, και έφθασε την ανακάλυψη του ορθολογισμού, ο οποίος επέτρεψε στον πολιτισμό μας να αποκαλείται «δυτικός» και να διακρίνεται από τους άλλους. Μου αρέσει και πιστεύω στην ελληνική ανακάλυψη του ορθολογισμού, επειδή πιστεύω ότι και η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι μια υπόθεση ορθολογική. Αλλά δεν είναι μόνον ορθολογική, είναι επίσης συναισθηματική, είναι του μυαλού αλλά και της καρδιάς, και πρέπει να έχει κανείς και τα δύο για να καταλάβει όλες τις διαστάσεις της Ευρώπης.
Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ
Η συμβολή της Ελλάδας στον πολιτισμό που υπήρξε και σ’ αυτόν που υπάρχει είναι τεράστια και η συμβολή του αξιότιμου Πανεπιστημίου σας στην ευρωπαϊκή σκέψη δεν είναι μικρότερη. Λέγω Πανεπιστήμιό "σας", αλλά από σήμερα θα πρέπει να λέγω πανεπιστήμιό "μας", διότι ξαναδιαβάζοντας τις επιδόσεις του, ξαναθυμήθηκα τον εμπλουτισμό που πρόσφερε στον ευρωπαϊκό διαλογισμό, και ξαναδιάβασα - ενώ το γνώριζα ήδη - ότι η συμβολή του πανεπιστημίου, των καθηγητών και των φοιτητών του ήταν ανεκτίμητη και τεράστια όταν επρόκειτο για τον τερματισμό του φοβερού καθεστώτος της χούντας των συνταγματαρχών – το οποίο όντας νεαρός παρακολούθησα από μακριά. Οι καθηγητές και οι φοιτητές του ειδικά, είχαν το θάρος να πούνε ΟΧΙ στην κυριαρχία τους, αρνούμενοι τη σωματική βία, την ηθική και την πνευματική βία και εναντιώθηκαν ανοιχτά και θαρραλέα στην δικτατορία.
Πνευματική ελευθερία σημαίνει να έχεις την ικανότητα, τη δύναμη να πεις όχι, και οι καθηγητές και φοιτητές αυτού του Πανεπιστημίο, είπαν όχι σε μια στιγμή που σίγουρα θα ήταν πολύ πιο εύκολο να πούνε "ναι", όπως έκαναν πολλοί άλλοι.
Με τον τρόπο αυτό, οι καθηγητές - κάποιοι από τους οποίους έγιναν υπουργοί και βουλευτές αργότερα - και οι φοιτητές αυτού του πανεπιστημίου, συνεχίσανε με την ίδια δέσμευση τις ζωές τους, πιστοί στο μήνυμά τους, που συμφωνεί με την πρώτη φράση της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας, που ο αξιότιμος κ. καθηγητής είχε την λεπτότητα να τονίσει στην ομιλία του για το προσωπό μου. Ηθελα να τον ευχαριστήσω γιατί εκφράστηκε με σωστά λόγια αν και μερικά ήταν - σε κάποια σημεία - υπερβολικά για μένα και, γενικά, κύριε καθηγητά, χρησιμοποιήσατε για μένα μεγάλη διανοητική ευγένεια, γεγονός που με τιμά βαθύτατα.
Έτσι αισθάνομαι να βρίσκομαι σε ιδιαίτερη επικοινωνία με αυτό το Πανεπιστήμιο και με το ελληνικό έθνος. Ελλάδα: λέξη που λέμε πολύ συχνά, αλλά έχουμε ξεχάσει τι σημαίνει στην πραγματικότητα αυτή η αναφορά, έχουμε ξεχάσει ότι αυτή η χώρα έχει εφεύρει, τολμώ να πω, κάθε λιθάρι της δημοκρατίας. Μια δημοκρατία την οποία υπερασπίστηκαν και οι καθηγητές και οι φοιτητές αυτού του πανεπιστημίου, αψηφώντας απειλές και κινδύνους.
Η ΣΥΛΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
Η Ελλάδα, εκείνων που προηγήθηκαν, αλλά και αυτών που τη συνεχίζουν έχει ανακαλύψει τη Δημοκρατία και έχει εφεύρει το κράτος Δικαίου. Όποιος συλλογίζεται την ανθρώπινη ύπαρξη, την τύχη και τη μοίρα του ανθρώπου, είναι αυτός που αγαπά τους άλλους, δηλαδή που αγαπά τους συνανθρώπους του, είναι αυτός που αγαπά το δίκαιο, δηλαδή που αγαπά τους κανόνες του ρυθμιστικού μέτρου. Αλλά τα δύο αυτά είναι αδιαχώριστα: δέν μπορεί κανείς να αγαπά τους ανθρώπους χωρίς να αγαπά το δίκαιο, και θα είναι χείριστος ο νομοθέτης εάν αγαπά το Δίκαιο χωρίς να αγαπά τους ανθρώπους.
Έτσι είναι φυσικό, ότι εγώ που αγαπώ τους ανθρώπους – αν και αυτό δεν το αντιλαμβάνονται πάντα -– που αγαπώ τους άλλους, αγαπώ το Δίκαιο και αγαπώ το ρυθμιστικό μέτρο που επιβάλλεται στην οργάνωση της Πολιτείας και αισθάνομαι Έλληνας, αισθάνομαι Ευρωπαίος... Γιατί η Ελλάδα και η Ευρώπη, όπως είπε ο Pascal, είναι πράγματα που πάνε μαζί, που ταιριάζουν απόλυτα. Ο Pascal τα αποκάλεσε "πράγματα" – Όχι. Πρόκειται για ζωντανά όντα που συμβαδίζουν και πράγματι πηγαίνουν μαζί. Κατά συνέπεια επειδή αγαπώ τους ανθρώπους, το κράτος δικαίου, τα πράγματα που βέβαια ταιριάζουν μεταξύ τους, επειδή αισθάνομαι Έλληνας, αισθάνομαι Ευρωπαίος, και είναι αυτονόητο ότι τώρα είμαι και – ίσως δεν θα μπορούσε να είχε γίνει αλλιώς - Επίτιμος Διδάκτωρ αυτού του Πανεπιστημίου. Τίτλος που με τιμά ιδιαίτερα και με κάνει υπερήφανο. (χειροκροτήματα). Οι Ιησουίτες αποκαλούν τέτοιου είδους συλλογισμό σαν «λογικό σκεπτικισμό», που αυτό θα σήμαινε λοιπόν ότι εγώ πήρα αυτή τη βράβευση διότι κατά τους νόμους που επικαλεσθήκατε, την είχατε συμπεριλάβει στον ήδη από καιρού συντεταγμένο κανονισμό του Πανεπιστημίου σας. Πιστέψετε με, με κάνατε να αισθάνομαι πολύ περήφανος.
Η ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑΔΑ
Σας μίλησα, αγαπητοί φίλοι μου, για την Ελλάδα που υπήρξε και που προκαλεί το θαυμασμό ανά τους αιώνες. Θέλω να σας μιλήσω επίσης και για την σημερινή Ελλάδα, όπως είναι τώρα. Η Ελλάδα, για να το πούμε με δύο λέξεις που συνοψίζουν όλα τα επιχείρηματα και μια σειρά από διαρθρωμένες σκέψεις, έχει και θα έχει τη θέση της στην Ευρώπη, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα. Και, βεβαίως, η Ελλάδα έχει και θα έχει τη θέση της εντός της Ευρωζώνης, παρά τις όσες σημερινές δυσκολίες.
Η Ελλάδα είναι μια εποικοδομητική μηχανή του μέλλοντος της Ευρώπης, διότι, εκτός των πολλών ιδιοτήτων της, έχει και μια ιδιαιτερότητα που δεν έχει καμία άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα είναι «ο πλέον ειδικός» στο χώρο των Βαλκανίων. Πετώντας πάνω από τα Βαλκάνια σκεφτόμουν για άλλη μια φορά: Ποιος γνωρίζει καλύτερα από την Ελλάδα την πολυπλοκότητα της πολυτάραχης περιοχής των Βαλκανίων; Ποιος γνωρίζει καλύτερα από την Ελλάδα την Αλβανία, μια χώρα με τεράστιες δυσκολίες, που σήμερα φαίνονται ανυπέρβλητες; Ποιος γνωρίζει καλύτερα από την Ελλάδα την άλλη πλευρά της Μεσογείου, όπου συναντά κανείς την Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Τυνησία, όπου οι περισσότερες κυβερνήσεις τους «αποδεικνύονται» να ήταν οι «μεγάλοι ειδικοί», που όμως δεν πρόβλεπαν τις εξεγέρσεις που εκδηλώνονται σήμερα; Ενώ η Ελλάδα από την απέναντι όχθη της Μεσογείου έχει διαφορετική και «πιο αναπτυγμένη ακοή» όταν πρόκειται για τα Βαλκάνια, για την Αλβανία, για την άλλη πλευρά της Μεσογείου, από όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες μαζί.
Είναι η Ελλάδα που βλέπει την Τουρκία και το τουρκόφωνο στοιχείο με διαφορετικά μάτια και ακούει με διαφορετικά αυτιά, και που επέτυχε να αναπτύξει μια βαθιά γνώση, που όλοι οι άλλοι Ευρωπαίοι δεν θα έχουν ποτέ.
H Ελλάδα, λοιπόν, που είναι «οικοδόμος», που είναι κινητήρια δύναμη, έχει επίσης την προνομιακή θέση του παρατηρητή και του εξέχοντα πληροφοριοδότη των άλλων ευρωπαϊκών χωρών για τις περιοχές της Ευρώπης που γειτονεύουν ή που υπάρχουν στην άλλη ακτή της Μεσογείου, και οι οποίες ρίχνουν τις ματιές τους με μεγάλες ελπίδες και ιδιαίτερο ενθουσιασμό στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ, ΠΛΑΤΩΝ ΑΛΛΑ
ΚΑΙ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΛΙΝΑ
Η Ελλάδα έχει τη θέση της στην Ευρώπη χάρη σε σας που είστε εδώ, χάρη σ’ αυτούς που σας έχουν αναθέσει να τους εκπροσωπείτε, χάρη στον Πλάτωνα και στο Σωκράτη. Αλλά ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να «παίζουν σε δεύτερη κατηγορία» στην Ευρώπη, η θέση τους είναι στη πρώτη κατηγορία, όπως επίσης είναι στην πρώτη και η θέση των σύγχρονων Ελλήνων.
Πρέπει να γνωρίζετε ότι και εγώ έχω σπουδάσει αρχαία ελληνικά - αλλά μόνο για έξι μήνες, μετά τα εγκατέλειψα και επέλεξα τα λατινικά , που ήταν πιο εύκολα από τα αρχαία ελληνικά. Για να σπουδάσει κανείς νομικά, για τα οποία προοριζόμουν, η διδασκαλία των λατινικών είναι πιο προσιτή και βοηθά στην ορθή κατανόηση των φράσεων που έστησαν την αρχιτεκτονική του Ρωμαϊκού Δικαίου και όλων των Δικαίων που ακολούθησαν. Αλλά για τους περισσότερους της γενιάς μου, ήταν η Ελλάδα, ήταν ο Πλάτωνας, ήταν ο Σωκράτης, ο Θουκυδίδης, ο Σόλων και όλοι οι άλλοι... αλλά ήταν επίσης ο Μίκης Θεοδωράκης, η Μελίνα Μερκούρη - στην κηδεία της οποίας παρaβρέθηκα τότε σαν νέος Υπουργός Εργασίας που συμμετείχε σε μια άτυπη συνάντηση υπουργών στην Αθήνα - ήταν και η Νανά Μούσχουρη...
Καλά, δεν τα προσπαθήσω να παραλληλίσω – για να μην ενοχλήσω – τους μεγάλους προγόνους του ελληνικού στοχασμού με εκείνους που τον μεταφράζουν σε άλλες λέξεις και με διαφορετικές μελωδίες σε μια σύγχρονο γλώσσα, αλλά να ξέρετε ότι για εμάς, τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, που ζουν απομακρυσμένοι από την Ελλάδα, χωρισμένοι απ’ αυτήν, με ανάμεσά μας εκείνη την περίπλοκη περιοχή των Βαλκανίων, την οποία νομίζω ότι θα πρέπει να την εντάξουμε στο σύνολο και στη σφαίρα της αλληλεγγύης και της ευρωπαϊκής ειρήνης , όπως και η σύγχρονη Ελλάδα επέτυχε.
Θα πρέπει λοιπόν να γνωρίζετε ότι και η σύγχρονη Ελλάδα μας συγκινεί εξ ίσου δυνατά όπως και η αρχαία, για όλους τους λόγους που μόλις ανέφερα και πολλούς άλλους.
Και, φυσικά, η θέση της Ελλάδας, το φυσικό της περιβάλλον, η φυσική και ζωντανή της αύρα βρίσκεται μέσα στο πλαίσιο της ευρωζώνης. Εγώ πάντα ήμουν σε αντίθεση με εκείνους – θα έπρεπε να πω με τους ηλίθιους – που πρότειναν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να εγκαταλείψει την ευρωζώνη. Αλλά, αγαπητοί μου φίλοι, η Ευρώπη δεν έχει κτισθεί για να εξορίζει, η Ευρώπη έχει φτιαχτεί για να ενσωματώνει και η Ελλάδα μπόρεσε να ενταχτεί στην Ε.Ε. μετά από άπειρες περιπέτειες, μετά από μία περίοδο δικτατορίας από τις πιο σκληρές. Μπόρεσε να ενταχτεί στην Ευρωζώνη, με δεδομένα μερικές φορές αμφισβητούμενα, και κατά συνέπεια πρέπει να είναι και θα είναι μέλος αυτής της ζώνης, η οποία οργανώνει την τομή ανάμεσα στη σταθερότητα εκείνων που μερικές φορές έσφαλαν και της αλληλεγγύης εκείνων που βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση, λόγω πολλών «θετικών ατυχημάτων» της ιστορίας τους.
ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ, ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ
ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
Συνηγορώ πάντα – αγαπητέ μου φίλε Γιώργο - και ο Υπουργός των Οικονομικών το γνωρίζει πολύ καλά – για τη σταθερότητα. Δεν υπάρχει μέλλον και δεν υπάρχει επιβίωση για την ευρωζώνη, αν εκείνοι που ήταν λιγότερο αποτελεσματικοί στην ανταγωνιστικότητα και στη δημοσιονομική εξυγίανση δεν στηρίζονται ψυχή και σώμα στην σταθερότητα. Για τη δημοσιονομική εξυγίανση δεν υπάρχει εναλλακτική λύση ούτε άλλη επιλογή και το γεγονός ότι εκείνοι που είναι λιγότερο ισχυροί είναι προφανές ότι πρέπει να προσπαθούν δυνατά στην αναζήτηση μιας καλύτερα διαρθρωμένης ανταγωνιστικότητας.
Πράγματι, πριν από 2.300 χρόνια ο Θουκυδίδης είπε ότι η ιστορία είναι μια αιώνια επανάληψη. Το παρελθόν θα πρέπει να χρησιμεύσει σαν μάθημα για το παρόν και τα λάθη του παρελθόντος μπορούν να αποφευχθούν. Ας ήταν όλοι οι Έλληνες του σήμερα όπως ο Θουκυδίδης και ας περισκέφτονταν στη διδασκαλία αυτή που κληροδότησε ένα από τα μεγαλύτερα πνεύματα που υπήρξαν ποτέ.
Αλλά είναι σαφές ότι η σταθερότητα που εφαρμόζεται από εκείνους που φαίνονται να είναι οι πιο ανίσχυροι, ενώ στη πραγματικότητα είναι ισχυροί στην ιστορία τους και το παρελθόν τους είναι εγγύηση για ένα λαμπρό μέλλον – ότι στην απαίτηση αυτή της σταθερότητας αντιστοιχεί και μια άλλη απαίτηση, εξίσου ισχυρή, που είναι αυτή της αλληλεγγύης. Και η Ελλάδα, για το τι ήταν, για το τι είναι και για το τι μπορεί να αξίζει, χωρίς καμία αμφιβολία, αξίζει αυτή την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.
Πρέπει όλοι, εσείς οι Έλληνες, εμείς οι Λουξεμβουργιανοί, όλοι οι Ευρωπαίοι να μάθουμε να διαχειριζόμαστε με τρόπο συλλογικό και αλληλέγγυο το ενιαίο νόμισμά μας. Απαίτηση απόλυτη στην οποία αναφέρθηκα όταν μίλησα για την σωστή τομή που θα πρέπει να βρεθεί ανάμεσα στην σταθερότητα και στην αλληλεγγύη.
Το να είσαι μέλος της ευρωζώνης επιβάλλει σημαντικές υποχρεώσεις σε εκείνους που μοιράζονται το ενιαίο νόμισμα και συνεπώς πρέπει να υπάρχει όχι μόνο τυπικά αλλά μία αληθινή και απόλυτη συναίνεση, που απορρέει από την ένταξη στην ευρωζώνη.
Και όταν συζητάμε για την τομή μεταξύ της σταθερότητας των μεν και της αλληλεγγύης των δε - και η σημερινή σταθερότητά τους μπορεί να μετατραπεί αύριο σε απαίτηση σταθερότητας των δε, όπως και η σημερινή αλληλεγγύη των μεν μπορεί να μετατραπεί αύριο σε ανάγκη αλληλεγγύης των δε – θα πρέπει πάντα να εξασφαλίσουμε ότι όλοι στην Ευρώπη σέβονται την αξιοπρέπεια των λαών.
Έχω λυπηθεί πολύ, όταν προκειμένου για την Ελλάδα, μερικοί έχουν ξεχάσει την ανάγκη της αξιοπρέπειας που επιβάλλεται στον κάθε άνθρωπο που καταλαβαίνει και κατανοεί στο σύνολό της την ταυτότητα και την πραγματική διάσταση της χώρας αυτής.
Κατά περίεργο τρόπο, μετά από τόσα μαρτύρια στην Ευρώπη, μετά από τόσους σπαραγμούς στην ήπειρο αυτή, δεν έχουμε μάθει ακόμα να σεβόμαστε την αξιοπρέπεια των άλλων, μήπως με εξαίρεση το Λουξεμβούργο, το οποίο δεν έχει πολεμικό παρελθόν, ενώ υπήρξε θύμα της σύγκρουσης των άλλων. Αλλά αυτός ο σεβασμός στην αξιοπρέπεια απαιτεί να μιλάμε για την Ελλάδα με όλη τη συγκράτηση που η ιστορία και η εξέλιξη του ελληνικού κράτους επιβάλλει σε κάθε παρατηρητή.
ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΑΦΟΥΝ ΤΑ ΕΛΓΙΝΕΙΑ
Θα ήθελα, ανεξάρτητα από τις επιβαρυντικές θεωρίες γύρω από το ευρώ, να σας πω ότι η αξιοπρέπεια του ελληνικού έθνους απαιτεί για παράδειγμα, ότι οι Βρετανοί φίλοι πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα τα ανάγλυφα και τα άλλα αρχαιολογικά στοιχεία που ανήκουν σε αυτό το έθνος και τα οποία δεν μπορούν υπό κανέναν όρο και με κανένα δικαίωμα να έχουν οικειοποιηθεί άλλοι. Εύχομαι στο όνομα του σεβασμού της αξιοπρέπειας του ελληνικού έθνους, να σας επιστραφεί ότι σας ανήκει. Τα αιώνια ελληνικά μνημεία είναι και δικά μας μνημεία και θα ήθελα από το βάθος της καρδιάς μου να ξαναγίνουν εδώ ακέραια και γι’ αυτό ελπίζω ότι οι Βρετανοί φίλοι θα δώσουν δείγμα όχι γενναιοδωρίας αλλά δικαιοσύνης και θα επιστρέψουν στο ελληνικό έθνος αυτά που σε ουδεμία περίπτωση ανήκουν στο βρετανικό έθνος.
Έτσι, αυτός ο χορός, αυτό το ταγκό, αυτό το μείγμα, αυτή η τομή μεταξύ σταθερότητας και αλληλεγγύης, θα πρέπει να εφαρμόζεται, πιστεύω, σε όλους τους τομείς. Γιατί είναι πολύ εύκολο να πει κανείς ότι είναι Ευρωπαίος όταν όλα πάνε καλά, όταν δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και όλοι αγκαλιάζονται και βλέπουμε ατελείωτες πομπές και μακρινές ακολουθίες από «φίλους» της Ευρώπης.
Αλλά όταν κάποιος δεν πάει καλά ή βρίσκεται σε δυσκολίες, τότε θα πρέπει να δείξουμε τι σημαίνουν πραγματικά η αλληλεγγύη και η ευρωπαϊκή συνείδηση.
Και, χωρίς να αναμειχθώ στο σύνολο των προβλημάτων σας, τα οποία γνωρίζω λεπτομερώς γιατί μου αρέσουν οι Έλληνες και μου αρέσει αυτό το πάθος που έχει η Ελλάδα, ένα πάθος που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο μαρτύριο γιατί αναζητεί διέξοδο στα προβλήματα, θα ήθελα να πω ότι, ναι, οι θυσίες που απαιτούνται από τους Έλληνες – και ειδικά από τους πιο φτωχούς, από τους πιο απλούς Έλληνες, οι οποίοι βέβαια δεν είναι λιγότερα ευφυείς από τους πλούσιους – θα ήθελα να πω στους Έλληνες φίλους μου ότι, ναι, αξίζουν τον κόπο.
Μπορούμε να διαπραγματευόμαστε τις λεπτομέρειες σκληρών μέτρων, αλλά οι Έλληνες του σήμερα θα πρέπει να γνωρίζουν ότι κτίζουν τώρα το μέλλον των παιδιών τους. Αν συνεχίσουμε σαν να μην είχε συμβεί τίποτε, αν δεν αντιδράσουμε, αν δεν παγιώσουμε τώρα, το μέλλον της ελληνικής νεολαίας θα είναι ακόμα πιο δύσκολο από την πραγματικότητα των Ελλήνων σήμερα, και ως εκ τούτου αποτελεί καθήκον της παρούσας γενιάς να εξασφαλίσει την ευημερία και την ευτυχία της γενιάς που έρχεται.
ΑΝΑΓΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
Αλλά αυτό πρέπει να γίνει με μια οξεία αίσθηση κοινωνικής δικαιοσύνης. Αν είμαστε απρόσεκτοι στην κοινωνική συνοχή όταν πρόκειται να την διατηρήσουμε ζωντανή και να την κάνουμε μία πραγματικότητα που διαρκεί, τότε κινδυνεύουμε να χάσουμε τα πάντα. Και λέγω μαζί με τον Σόλωνα ότι το κράτος δικαίου, δηλαδή ο κανόνας που επιβάλλεται σε όλους, πρέπει να είναι δίκαια κατανεμημένος. Ο Σόλων, ο οποίος έχει συντάξει ίσιους νόμους για ευγενείς και για απλούς ανθρώπους θέσπισε μία «δίκαια Δικαιοσύνη». Άρα θα πρέπει να εφαρμόζεται σε κάθε πράξη της ζωής η δίκαια Δικαιοσυνη, δηλαδή, μια κοινωνική ισότητα που να διασφαλίζει τη συνέπεια και τη συνοχή μιας κοινωνίας, που θα θεμελιώνει ότι οι προσπάθειες του σήμερα δεν θεωρούνται σαν μια απαίτηση του παρόντος αλλά σαν μία αποδοχή που θα διασφαλίζει την ευτυχία των μελλοντικών γενεών.
Και πιστεύω ακράδαντα ότι ούτε για τους Έλληνες, ούτε και για όλους τους άλλους που κατοικούν την ήπειρό μας, δεν θα υπάρξει ευτυχία αν δεν διατηρήσουμε ζωντανό το ευρωπαϊκό όραμα.
Πιστεύουμε πάντα ότι σήμερα είναι πιο δύσκολο να συνηγορεί κανείς για την υπόθεση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Εκείνοι που το 1945 επέστρεψαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, βασανισμένοι, ταλαιπωρημένοι, χτυπημένοι, ετοιμοθάνατοι και εκείνοι που επέστρεψαν από τα πεδία μάχης και που είδαν τον θάνατο στα μάτια, είχαν πολύ περισσότερες δυσκολίες να φανταστούν τη φράση «ποτέ ξανά πόλεμος" και ότι θα μπορούσε να γίνει όχι μόνο ένα μεταπολεμικό σύνθημα ή μια προσευχή αλλά ένα πραγματικό πολιτικό πρόγραμμα. Αυτό το πολιτικό πρόγραμμα που υιοθέτησαν οι πατέρες της Ευρώπης, άλλοι μέσα από τη φυλακή, άλλοι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, άλλοι ζώντας στην απόλυτη φτώχεια ή στην πιο βαθιά απελπισία. Αυτή η προσευχή, αυτή η σύλληψη του να θέλουν πάση θυσία να πραγματοποιήσουν «μια ενωμένη Ευρώπη» για να περιοριστεί η επανάληψη των λανθασμένων πράξεων του παρελθόντος, έγινε ισχυρό πολιτικό πρόγραμμα που φέρει τα θετικά του αποτελέσματα μέχρι σήμερα.
Οι άνδρες και οι γυναίκες της γενιάς μου δεν έχουν δώσει τίποτα στην Ευρώπη. Τίποτα απολύτως. Έχουμε κληρονομήσει από την Ευρώπη. Ναι, εγώ και μερικοί άλλοι που βρίσκονται εδώ, βοήθησαν κατά κάποιο τρόπο ώστε η Ευρώπη να αποκτήσει μια ενιαία αγορά και ένα ενιαίο νόμισμα. Έχω διαπραγματευτεί το ενιαίο όπλο... γιατί είμαι παλαιός, είμαι ένας παλαίμαχος. Είμαι υπουργός εδώ και 28 χρόνια και έχω να επιστήσω την προσοχή σας στο γεγονός ότι από καιρού σε καιρό διεξάγονται εκλογές στο Λουξεμβούργο και ότι κατά συνέπεια δεν είμαι ένας τυχαίος, αλλά έχω... πράγματι εκλεγεί και επανεκλεγεί. Προήδρευσα τη Διακυβερνητική Διάσκεψη η οποία κατέληξε στην Συνθήκη του Μάαστριχτ και στο ενιαίο νόμισμα, το ευρώ. Και λέω συχνά – αφού είμαι ο τελευταίος που υπέγραψε τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, και που εξακολουθώ να είμαι ενεργός στην πολιτική – ότι το ευρώ και εγώ είμαστε οι μόνοι επιζώντες από την Συνθήκη αυτή και αποτελεί ύψιστή μας υποχρέωση να φροντίζουμε σωστά την κληρονομιά που αυτή άφησε.
Έτσι, αντικρίζοντας αυτή την πραγματικότητα και μπροστά στην τεράστια ελπίδα που έθεσε αυτή η ήπειρος στην «Ευρώπη», θα ήθελα να τονίσω ότι δεν βλέπω την Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα. Δεν βλέπω την έννοια της Ευρώπης χωρίς την Ελλάδα, δεν βλέπω την έννοια της νομισματικής ένωσης στην Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα. Η Ελλάδα έχει την πλήρη θέση της στο πλαίσιο των δύο αυτών θεσμών που αποτελούν η Ευρωπαϊκή Ένωση και η νομισματική ζώνη που ονομάζεται ευρωζώνη. ΠΗΓΗ:taxydromos.gr